Gløymer debrif på bilbergarar

Georg Piel (57) har vore med å ta hand om kring 30 døde menneske etter ulukker i trafikken. I løpet av snart førti år som bilbergar har han berre ein gong fått tilbod om hjelp til å takle dei tøffe opplevingane, skriv NRK Sogn og Fjordane.

Blod som fyller heile golvet ved førarsetet og skrik som vitnar om ekstreme smerter har blitt vonde minne for Piel. Mang ein gong har han kome heim frå jobb i ein blodig kjeledress etter å ha sett omkomne menneske rett i auga.

– Det er ikkje noko du gløymer. Ting som skjedde for 20 år sidan kan kome tilbake i dag, eller i morgon eller om nokre år frå no av, seier Piel.

Vi er på Stårheim bilverkstad, halvanna mil vest for Nordfjordeid i Sogn og Fjordane. Riksveg 15 går like utom døra, og på oppsida står to blankpolerte redningsbilar.

Den fjerde naudetat

Den erfarne bilbergaren ser ikkje statistikken over drepne og skadde i trafikken som berre tal. På mange måtar er bilbergarane blitt som ein fjerde naudetat.

Når alarmen går er Piel ein av dei som kjempar for å berge liv.

Han har sjølv måtte lære å handtere dei vonde minna på eiga hand. Når ambulansetenesta, brannvesenet og politiet reiser frå ulukkesstaden står bilbergaren ofte att åleine.

Samtidig som dei tre naudetane snakkar ut om det som skjedde, plukkar bilbergingssjåføren opp restane av bilvraket. Piel skulle ønskje det var annleis.

Berre ein gong har han fått tilbod om hjelp etter ei dødsulukke. Den gong takka han nei til å vere med på debrifinga med redningsetatane. I dag ville han gjort det annleis.

– Viktig å snakke om det

Krisepsykolog Atle Dyregrov seier ein opp gjennom åra har sett at det å snakke om hendingane i etterkant gir resultat, og difor er dette blitt stadig meir viktig.

Same dag som ulukka bør ein ha ein samtale der ein får organisert fakta, medan ein meir kjensleladd samtale bør finne stad nokre dagar seinare.

– Det er på sin plass å ivareta alt personell som opplever denne typen hendingar.

Tek kritikken på alvor

Det er skadestadsleiaren frå politiet som har ansvar for å kalle inn til såkalla debrifingar i etterkant av alvorlege ulukker. Reglane seier til dømes at dette skal skje ved store ulukker og katastrofar, og at alle som har delteke i redningsarbeidet skal vere med.

– Her får ein snakka ut om kva som har skjedd, og korleis ein har løyst oppdraget, og det er også høve til å fange opp dei som eventuelt treng ytterlegare hjelp i etterkant, seier Stig Inge Hauge.

Han er nestkommanderande ved fellesoperativ eining i Sogn og Fjordane politidistrikt. Hauge seier dei ikkje tidlegare har høyrt om at bilbergarane føler seg gløymde frå slike debrifar.

Hauge er samtidig klar på at dei politiet ser på bilbergarane som ein viktig ressurs.

– Dette er tilbakemeldingar som vi vil ta til etterretning. Det er veldig viktig at også bilbergarane blir tekne vare på, og dei må gjerne også sjølv ta initiativ til å få vere med, seier Hauge.

Les meir om saka hjå NRK